Układając scenariusze zajęć, próbowałyśmy zastosować różne formy ćwiczeń, żeby urozmaicić nasze warsztaty, dać dzieciom o różnych preferencjach i temperamentach, możliwość wykazania się i włączenia w pracę. Jednym z takich elementów, szczególnie bliskim niektórym z nas, jest teatr.

Inspirowane dramą, arteterapią stworzyłyśmy ćwiczenia, które czerpią z tych nurtów, chociaż nie są nimi w pełni, ponieważ ze względu na ograniczenia czasowe, charakter zajęć, nie mogłybyśmy wchodzić zbyt głęboko w doświadczenia dzieci, z których często konieczne byłoby czerpać. Nasza propozycja wykorzystania teatru podczas zajęć ma podwójną formę: warsztatów wprowadzających- aktorskich oraz ćwiczeń bazujących na układaniu scenek. Nasze warsztaty aktorskie zawierają ćwiczenia pomagające dzieciom zdobyć umiejętności, które w toku warsztatów przydają się do tworzenia scenek, ale również, a może przede wszystkim, co jest ważne na początku, mają pomóc zintegrować grupę i wzbudzić wzajemne zaufanie dzieci.

Aby mówić o swoich emocjach, pokazywać je, dzieci muszą czuć się w grupie akceptowane i bezpieczne. Staramy się podkreślać konieczność nie oceniania siebie nawzajem na każdym kroku, ale ćwiczenia wykonywane podczas zadań aktorskich wprowadzają takie poczucie samoczynnie, pozwalają dzieciom otworzyć się, wyzwolić z początkowej nieśmiałości i niepewności.

Częściowe wykorzystanie dramy podczas warsztatów polega na układaniu przez dzieci scenek z życia codziennego, które przedstawiają sytuacje trudne, wraz z alternatywnymi sposobami reagowania na nie. Ma to na celu przećwiczenie sytuacji społecznych wraz z reakcjami w bezpiecznych „klasowych” warunkach, wyzwolenie, w miarę możliwości, emocji, które towarzyszą takim sytuacjom oraz prowokowanie dyskusji: co jest dla dzieci trudne w danej sytuacji, z czym sobie nie radzą, a z czym wręcz odwrotnie, jakie są ich propozycje i pomysły możliwości reakcji, jak chcieliby zareagować, a nie mogą lub nie umieją. Podczas rozmowy dzieci mogą powiedzieć wszystko, co czują, nie są oceniane, ale jednocześnie próbujemy wspólnie dojść do konstruktywnych sposobów reakcji na pewne sytuacje, które mogą sprawiać im trudności w życiu codziennym, w relacji z rówieśnikami, rodzicami, nauczycielami.

Pomocne wskazówki w przeprowadzaniu scenek z grupą dzieci:

  • podczas tworzenia scen, dzieci przyjmują inne imiona niż ich własne, aby nie brać sytuacji zbyt do siebie i nie reagować zbyt stresowo.
  • jedną z zasad przy ćwiczeniu ze scenkami jest również wyznaczanie jednego miejsca, specjalnie przeznaczonego do scenek (można to miejsce np. oddzielić taśmą), aby dzieci czuły, że nowa rzeczywistość, którą wytworzyły w ćwiczeniu jest tylko chwilowa, zostaje w granicach wyznaczonych przez taśmę, a gdy za nią wyjdą, wracają do swojego życia i swojej rzeczywistości.
  • bardzo ważne jest aby po skończonym zadaniu wyprowadzić dzieci z roli, „odczarować je”, żeby mogły „iść dalej”, oddzielając emocje wytworzone przez stworzoną sytuację od swoich własnych i swoją osobę od osoby stworzonej w scence.

Są różne metody odczarowania:

  • czasami wystarczy proste powiedzenie, że scenka się już skończyła i wracamy do „siebie”, każdy już jest sobą np. Karolina już nie jest Anią, tylko Karoliną itd.
  • jeśli jednak emocje wytworzone w trakcie zadania były trudniejsze lub dzieciom trudniej jest zapomnieć o danej sytuacji można wyrzucić identyfikatory z naklejonymi „nowymi imionami” lub nawet podrzeć je i wrzucić do kosza.
  • jeśli, mimo pozbycia się identyfikatorów i próby słownego odczarowania, widzimy i czujemy, że dzieci nadal przeżywają emocje związane z odgrywaną postacią, możemy zaproponować zrzucenie z siebie wszystkich emocji. Stajemy w kółku i mówimy, że będziemy pozbywać się teraz nagromadzonych emocji, zaczynamy wspólnie skakać i “strzepywać” z siebie emocje, z naszych rąk, nóg i całego ciała.

Dzieci lubią wszelkie formy aktywności fizycznej, zróbmy więc to w przyjemny i zabawny sposób.

Autor: Natalia Caban, Aleksandra Pulcer